RAS-onderzoek oeverzwaluwen.
Oeverzwaluwen.
In 2003 ben ik begonnen met een z.g.n. RAS-onderzoek bij oeverzwaluwen op de locatie Steenendam. In de grote zandopslag daar, broeden jaarlijks oeverzwaluwen in kolonies. De grootte van die kolonies verschilt per jaar. De laatste jaren zo tussen de 200 en 340 nesten, daarvoor was het gemiddeld ongeveer 100 nesten.
Sinds 2005 is er aan de oever van het Eeltjemeer een kunstwand voor oeverzwaluwen geplaatst. Ook deze locatie heb ik opgenomen in mijn onderzoek.
Daar broeden ongeveer 65 paartjes per jaar.
Van 2003 t/m 2007 heb ik bijna 1.100 oeverzwaluwen een ringetje aangemeten. Daarnaast droegen zo'n 180 gevangen zwaluwtjes al een ring van een andere vogelringer. In Friesland wordt op vrij grote schaal onderzoek gedaan bij deze vogelsoort.
Daardoor krijg je veel inzicht in de gedragingen e.d. van deze kleinste zwaluw. Het blijkt nu b.v. dat binnen één broedseizoen uitwisseling plaatsvindt tussen de kolonies.
De meeste oeverzwaluwen hebben 2 legsels per seizoen. Het kan voorkomen dat deze 2 legsels in 2 verschillende kolonies worden voortgebracht.
Ook jonge vogels uit de eerste legsels worden later in het seizoen soms teruggevangen in andere kolonies. Maar ook blijken de oudere vogels niet altijd honkvast te zijn. Van verschillende mannetjes en vrouwtjes heb ik nu vastgesteld dat zij er wel eens een
jaartje "tussen uit knijpen".
Dat wil zeggen dat ze geringd zijn te Steenendam, een jaar later in een ander kolonie hebben gebroed, om het jaar daarna weer terug op Steenendam te zijn om te broeden. Je kunt ook stellen dat deze vogeltjes erg flexibel zijn. Dat is gunstig omdat de omstandigheden op zo'n kolonielocatie per jaar nogal kunnen verschillen.
Vaak zijn die kolonies te vinden in zandopslagen. Vaak zijn die van tijdelijke aard. Dus het kan zomaar zijn dat een opslag opeens verdwenen is en daarmee ook de broedgelegenheid.
Handig dan om te weten dat er redelijk in de buurt andere kolonies zijn. Ook uitwisseling met andere kolonies maakt het risico op inteelt een stuk kleiner. Regelmatig "nieuw bloed" is noodzakelijk voor een gezonde populatie.
De meeste terugmeldingen van oeverzwaluwen komen dus uit de buurt (Friesland). Enkele komen iets verder weg, zoals b.v. uit Almere.
Terugmeldingen van op trek zijnde oeverzwaluwen, daarvan heb ik nog maar slechts 4 mogen ontvangen. Twee uit Spanje en twee uit Italië. Wel mooie bevestigingen van de theorie dat de meeste oeverzwaluwen naar Afrika trekken via Spanje en weer terugkomen via Italië.
Huiszwaluwen.
In 2007 ben ik op bescheiden schaal begonnen met het ringen van huiszwaluwen. Met deze soort gaat het in Nederland n iet echt goed.
In Broeksterwoude is nog een woning te vinden waar ongeveer 20 nesten onder de dakgoten zitten. Elders in dit dorp is nog hier en daar een nest te vinden. Tenminste, voor zover mij bekend. Misschien dat de lezers meer nesten of kolonies weten, dan zou ik dat heel graag horen.
Van huiszwaluwen weet men nog vrij weinig. Ook waar in Afrika zij overwinteren is nog een grote vraag. Afgelopen zomer ringde ik bij die ene kolonie 43 huiszwaluwen.
In grote afwachting ben ik nu, wat ik daarvan terug zal vangen in 2008. Ik houd jullie op de hoogte van de verdere ontwikkelingen.
Harry de Boer.
foto links: de huiszwaluw.
