Stormmeeuw (Larus Canus).
Zeemeeuwen worden ze in de volksmond wel genoemd. Die witte krijsende brutale vogels. Bijna altijd samen met soortgenoten. Een minder geliefde vogel, die in diverse (onder)soorten over de hele wereld voorkomt.
Voor sommige vogelaars blijkt deze vogelgroep echter uiterst interessant. Vogelaars met een afwijking? Wellicht maar met dit stukje wil ik deze "afwijking" wel graag enigszins toelichten.
Welke soorten meeuwen zien we in onze contreien? De bekendste is wel de kokmeeuw. Vroeger ook kapmeeuw genoemd vanwege hun chocoladebruine kop. Die kop ziet er alleen in voorjaar en zomer zo uit. Na de rui in augustus, zit er slechts nog een klein donker streepje op de wang. De felrode poten en snavel zijn het beste kenmerk van deze soort.
De stormmeeuw is vooral 's winters hier veel te zien. De weilanden zijn soms geheel wit gekleurd met deze vogels. Zij broeden o.a. op de Waddeneilanden, maar zijn hier vooral wintergast uit Noordoost Europa. Ze zijn iets groter dan de kokmeeuwen en hebben in voorjaar en zomer een zuiver witte kop, die na de herfstrui "vervuild" wordt met grijze streepjes. Geelgroene snavel en poten zijn een gemakkelijk kenmerk.
Zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen zijn nauw aan elkaar verwant en zijn groter dan de 2 bovengenoemde soorten.
De kleine mantelmeeuw heeft net als de grote mantelmeeuw zwarte vleugels. De kleine mantelmeeuw zien we hier vaak zomers op pas gemaaid grasland. De grote mantelmeeuw zien we alleen aan de kust en op de Wadden. Dan is er nog de dwergmeeuw die in het Lauwersmeer nog wel eens te zien is. Die lijkt veel op de kokmeeuw, maar is kleiner.
Schaarse soorten hier zijn o.a.: grote burgemeester, drieteenmeeuw en zwartkopmeeuw. Echt zeldzame waarnemingen in ons land zijn er van o.a. geelpootmeeuw, dunbekmeeuw, vorkstaartmeeuw, ringsnavelmeeuw en kleine burgemeester.
Voor mijn ringonderzoek beperk ik mij tot de Stormmeeuw, Latijnse naam: Larus Canus.
Om ze te kunnen ringen moet ik ze eerst vangen. Dat lukt alleen met winterweer, liefst met sneeuw. Daardoor kunnen ze op de weilanden geen voedsel meer vinden en daarom zoeken ze dat bij de mensen.
Met lekkere hapjes, zoals oud brood, restjes aardappelen, spaghetti, rijst of weet ik niet wat (meeuwen vreten bijna alles) bij het slagnet in de tuin, lukt het dan om groepjes meeuwen te lokken. Zelden komt er maar eentje bij het voer zitten.
Meeuwen zijn erg sociale vogels, dus eten ze niet graag alleen maar liever met zijn allen. Zodra één meeuw het voedsel ziet liggen, begint ie te krijsen waardoor soortgenoten ogenblikkelijk reageren. Vaak vertrouwen ze het eerst niet, maar na enkele rondjes boven de tuin, steeds lager vliegend, kunnen ze geen weerstand meer bieden en storten ze zich op het voedsel. Dan trek ik aan de lijn en slaat het net over de vogels, waarna ik ze één voor één onder het net weg kan halen.
Het is dan oppassen voor de scherpe haaksnavels van deze agressieve vogels.
Na het aanbrengen van een pootring meet ik de poot, de snavel en de vleugel. Ook beschrijf en meet ik de tekeningen op de punten van de vleugels.
Die verschillen nogal, maar de patronen komen wel steeds weer terug. Zonder teveel in details te treden kan ik vertellen dat er soms groepjes zijn waarvan die vleugelpunttekeningen sterk overeenkomen binnen dat groepje, maar tegelijk sterk verschillen met de patronen bij andere groepen. Naast die vleugelpunten, noteer ik de poot- en snavelkleur, waarbij ook weer kleine verschillen voorkomen binnen en buiten die groepjes.
Kortom, het vermoeden bestaat dat stormmeeuwen in familieverband altijd bij elkaar blijven!
Uit ringonderzoek is gebleken dat de meeste stormmeeuwen die hier overwinteren, broeden in Finland, Estland, Litouwen en Letland. Het uitgebreide onderzoeken wat ik doe, kun je bijna vergelijken met bv. een onderzoek wat buitenaardse wezens op aar-
de zouden kunnen uitvoeren bij mensen.
Door meting en vergelijking kunnen zij tot de conclusie komen dat bij de mensensoort kleine verschillen voorkomen die per familieband vast te stellen zijn.
De grote haviksneuzen komen bij familie X veel voor, terwijl de kleine wipneusjes bij familie Y een kenmerk zijn. De grote flaporen zijn te bespeuren bij familie Z, de kuiltjes in de wangen bij familie A, grote platvoeten bij familie B en rood haar bij familie C.
Een voorbarige conclusie van dit onderzoek kan dan ook zijn dat stormmeeuwen net mensen zijn. Zij leven met hun familie in kolonies (dorpen en steden) in vrede bijeen, slechts kleine conflicten rond het nest (erf) met de buren. Andere soorten (vreemden/asielzoekers) worden geweerd uit deze kolonies. Een hechte gemeenschap welke alleen wordt verstoord bij krapte op de woningmarkt (broedplaatsen).
's Winters onder comfortabele (zachte weers-) omstandigheden erg sociaal (op de weilanden), totdat het flink begint te winteren.
Ze informeren elkaar nog wel over het te vinden voedsel, maar eenmaal op die voederplek proberen ze elkaars voedsel af te pakken. Dus niet eerlijk delen, maar de sterkste (rijkste?) krijgt het meeste, de zwakste de restjes. Dan is het weer ieder voor zich. Net mensen!
Stormmeeuwen kunnen een respectabele leeftijd bereiken, zie de vorige Fjildpraet. Zij komen dan ook jaren achtereen in dezelfde broedkolonies en trekken jarenlang met dezelfde families op.
Een sterke band ontstaat dan tussen deze vogels en onder het motto "samen uit, samen thuis", trekken ze het hele jaar met elkaar op. Zomers in Finland, 's winters in Friesland. Gezellig, vooral met die zachte winters hier, en aan voedsel geen gebrek. 's Nachts lekker pootjebaden op het wad, overdag op de groene trapveldjes rond de wouden.
Trappelend voor wat wurmen en soms, in het vroege voorjaar, vlak voor ze weer naar Finland gaan, stiekem een lekker kievitseitje pikken. Net mensen dus!
Harry de Boer.
foto links: de stormmeeuw.
