De spotvogel.
De laatste keren hier in ''Fjildpraet'' heb ik het gehad over grotere vogels. Nu wilde ik weer graag terugkeren naar mijn specialiteit: de kleine zangertjes.
Hoewel ik van alle gevleugelde vrienden geniet, gaat toch mijn voorkeur uit naar het kleine grut. Zo heeft elke vogelaar wel zijn of haar favoriete vogelgroep. De één valt voor roofvogels en uilen, de ander voor eenden en ganzen. Ik dus voor zangvogels. En die zijn er gelukkig nog veel in onze omgeving.
Een vriend vertelde mij eens dat die kleine vogeltjes voor hem allemaal mussen waren. Ze leken allemaal op elkaar, zaten ook nooit stil om ze eens rustig te kunnen bekijken.
Maar vooral had hij niet het geduld en de nieuwsgierigheid om ze echt te willen bestuderen.
Een vogeltje dat zeker niet lijkt op een mus, maar meer op een kanarie, is de spotvogel. Vooral de volwassen mannetjes zijn behoorlijk geel. Ondanks dat hij luidkeels zijn liedjes zingt, is hij moeilijk te vinden tussen de bladeren aan de bomen. Maar als je hem van dichtbij ziet zingen, valt meteen zijn bekje op.
De binnenkant van de snavel en keel is namelijk fel oranje gekleurd.
Het is een echte laatkomer. De meesten komen hier pas in de 2e helft van mei aan vanuit tropisch Afrika. En eind augustus zijn ze bijna allemaal weer vertrokken. In die
tussentijd hebben ze wel 2 legsels grootgebracht. Ze zijn dus snel, altijd bezig en haastig heen en weer vliegend.
Hun nest zit meestal in heesters op de basis van een zijtak en is vaak moeilijk te vinden.
Spotvogels zijn in Nederland vrij schaars. Ze komen dus niet in elke tuin voor.
Wat een geluk voor mij er zeker 3 jaar achtereen een paartje in onze tuin heeft gebroed. Hoewel het waarschijnlijk toch niet steeds hetzelfde (echt)paartje was. In 2006 ving en ringde ik 4 spotvogeltjes, 2 oude en 2 jonge vogels. Het oude mannetje ving ik in 2007 weer terug op dezelfde plek in onze tuin.
Daarnaast ving ik op dezelfde plek een daarbij behorend ongeringd vrouwtje. Dat betekent dus een nieuwe echtgenote voor het honkvaste mannetje. Van hun kindertjes wist ik 3 stuks te vangen en te ringen.
In 2008 ving ik weer op dezelfde plek liefst 7 spotvogels. Daarvan was echter niet één geringd.
De spotvogel dus, in het Fries: giele hôfsjonger. In mijn optiek is de Friese benaming mooier, maar de Nederlandse naam is wel van toepassing. Spotten wordt hier als "imiteren" bedoeld. De spotvogel kan namelijk de zang van andere vogels goed nabootsen.
Zijn er nog meer spotvogels? Ja, de Kleine spotvogel, de Vale spotvogel, de Orpheusspotvogel en de Griekse spotvogel. Al deze soorten zijn in Nederland zeer zeldzame dwaalgasten, oftewel, ze komen in principe niet in ons land voor, maar worden heel zelden eens waargenomen. Zij broeden in het zuiden of oosten van Europa.
Onze spotvogels zijn bezige vogels en lijken daardoor vrolijk en trots. Lang geleden schreef de vader aller vogelaars, Jac. P. Thijsse, eens over de spotvogel:
"Zie hem zitten in Mei nabij den top van een jong beukje of ahorntje, in een pereboom of in een hulst.
Hij zit niet voorovergebogen, gereed om weg te sluipen, zoals zijn verwanten, maar rechtop, met zijn kop in de hoogte.
Bij hem geen gestamel, gemurmel of gefluister; hij zingt er flink op los en hij slaat zijn snavel zoo wijd open, dat je den oranje binnenkant van zijn bek en keel kunt zien.
Zijn zang heeft al het brutaal vroolijke van het lijsterlied en den vinkenslag, hij is even luidruchtig en onvermoeid en een groot virtuoos in het imiteeren."
Tussen de jaren 1980 en 2000 is het aantal broedende spotvogels in Nederland gehalveerd tot ongeveer 20.000. De laatste paar jaar is er gelukkig weer een voorzichtig stijgende lijn te zien.
Hopelijk zet die lijn door en kunnen we net als Jac. P. Thijsse volop genieten van dit prachtig mooie vogeltje dat zo fraai kan zingen.
Wie boft er net als mij en heeft ook broedende spotvogels in de eigen tuin? Daar kan geen prijs uit de loterij tegen op!
Harry de Boer.
foto links: spotvogel met jongen.
