Snippen.
In onze contreien zijn 3 soorten snippen waar te nemen. Een vierde soort is met de invoering van de Euro plotsklaps uitgestorven. Met de andere 3 soorten gaat het trouwens ook niet goed en als we niet oppassen dan verdwijnen die voorgoed van deze aardkloot.
Eén van de weidevogels die het meest tot de verbeelding spreekt is toch wel de watersnip. waerlamke, of wettersnip in het Frysk. Het "lamke" slaat op het blatend geluid dat deze vogels tijdens hun spectaculaire baltsvluchten ten gehore brengen. Dat doen ze trouwens met hun staartveren! Een beetje weemoedig geluid. Terugdenkend aan dat geluid, word ik zelf ook weemoedig en denk automatisch aan vroeger. Als jochie woonde ik midden in een natte polder, met de naaste buren op anderhalve kilometer. Voor mij toen een waar paradijs. Op 1 stukje weiland vond ik soms wel 5 nesten van de watersnip. Wanneer het gras wat langer werd, waren die nesten o zo moeilijk te vinden. Maar er werd toen nog met echte stront bemest en omdat het weiland 's winters vaak onder water stond, begon het gras pas in mei een beetje te groeien. In juni werd er dan gemaaid, het gras en de vele bloemen die daartussen stonden, werden geoogst. De geur van het hooi was zodanig dat je wou dat je een paard of koe was om er maar een hap van te kunnen nemen!
Nostalgisch, weemoedig terugkijkend op een voorbije tijd die nooit weer terugkomt. Een tijd waarin de dotterbloemen, margrieten en vele andere planten, gewoon in mijn vaders weilanden groeiden. Waarin ik op 8 jarige leeftijd, nu ruim 40 jaar geleden, op een stukje weiland van anderhalve hectare, zo'n 80 nesten telde van kievit, grutto,
tureluur, watersnip, kemphaan, scholekster, wilde eend, zomertaling, slobeend, veldleeuwerik en gele kwikstaart!
Een jaar later gingen we verhuizen….. Economische belangen speelden de hoofdrol voor mijn ouders, die de zorg hadden voor 5 kinderen. Enkele jaren later waren opnieuw economische belangen de reden van het geheel verdwijnen van die prachtige polder, mijn paradijs! Tja, tijdens het schrijven op de computer, val ik van deze herinneringen even helemaal stil.
Computer, noem ik? Toen nog nooit van gehoord, maar er zijn nu zoveel dingen waar ik toen nog nooit van had gehoord. Dingen waar je nu niet meer zonder kan, toen schijnbaar nog helemaal niet nodig. De vooruitgang snelt voort, wie ben ik om die tegen te houden. Terug naar die tijd? Ik hoor mijn kinderen al, ze zouden het amper overleven. Ikzelf misschien ook wel niet……
Dan maar terug naar die snippen. De watersnip, in ons land nog slechts broedend in reservaten of heel soms op extensief gebruikt weiland. In de trektijd vang en ring ik vooral in oktober nog wel eens een paar in het Driesumermeer. In dat moerasgebied kunnen ze nog volop voedsel vinden.
Een tweede snippensoort vang ik daar ook wel in dezelfde periode. Het bokje. Kleiner dan de watersnip met beduidend kortere snavel en poten, ongeveer zo groot als een spreeuw. Deze soort broedt niet in Nederland, maar in het noorden van Scandinavië en Rusland. Bokjes blijven vaak "gedrukt" zitten totdat je er bijna op gaat staan. Dan spatten ze weg, maar nooit hoog de lucht in, even verderop gaan ze snel weer naar de grond.
De derde snip is de houtsnip. Deze is weer beduidend groter dan de watersnip en is vooral in november, op de herfsttrek hier te aanschouwen. Regelmatig zelfs tussen de huizen. Zo ving ik een paar jaar geleden één in onze tuin, maar ik zie ze bijna elk jaar wel in onze wijk. Bekend is dat deze soort zich vaak te pletter vliegt tegen ramen. Houtsnippen leven en broeden in bossen of parken, dus altijd tussen de bomen. Helaas
nog heel weinig in Nederland. De laatste baltsvlucht die ik zag was in de avondschemering op Terschelling. Prachtig, net een uil met langzame vleugelslag, de lange snavel naar beneden gericht, ondertussen verrassend knorrende en piepende geluiden makend.
Naast hun verbluffende schutkleur, staan snippen bekend om hun vliegkunst. Hun wenden en keren in de lucht is vooral bedoeld om eventuele jagers, zoals b.v. de
slechtvalk, op de verkeerde vleugel te zetten, maar andersoortige jagers zagen daar een leuke "uitdaging" in. Slechts enkele jaren geleden is de jacht op snippen verboden in Nederland.
Zeker is dat de jacht niet de enige reden van de teloorgang van deze prachtige vogels is. Nee, dat zijn vooral weer die economische belangen. Die belangen waar wij allemaal van profiteren. De kolenkachel is vervangen door de centrale (vloer)verwarming, paard-en-wagen is nu een wagen zonder paard, met wel 100 pk en minstens 6 versnellingen. Wie van ons wil dat nu inleveren voor de snippen? Niemand toch? En voor de grutto dan, of voor de kemphaan, de slobeend, de ortolaan, de paling, de dotterbloem, de … etc. etc.
Wat ben ik toch somber terwijl ik dit schrijf, in de donkere dagen voor Kerstmis. Komt het omdat ik onlangs las dat er wereldwijd wel 16.000 soorten, planten en dieren, in de zeer nabije toekomst zullen uitsterven? Daar word je als natuurlijk niet echt vrolijk van.
Toch wil ik niet zo somber besluiten. Nee, zeker niet voor onze kinderen. Voor hen moet er hoop blijven op een leuke toekomst. Een toekomst met kleur en fleur, met veel planten en dieren, om volop van te genieten. Er is al ellende genoeg in deze wereld. Als het even kan moeten onze kleinkinderen nog steeds "snipverkouden" kunnen zijn, zonder zich af te vragen wat nu wel een snip is. Laten we daarom vanaf 2005 (nog) zuiniger met de natuur omspringen. Misschien dat ooit de snip ook op een Euro-biljet verschijnt en dat onze Franse en Italiaanse mede-EU-burgers dan ook hun geweren niet meer op deze vogels zullen richten.
Harry de Boer.
foto bokje en watersnip: Adri de Groot.
foto links: de houtsnip. foto: Gerard Mornie.
