Unkrûd (onkruid).
Ja, wat is no eins ûnkrûd. Dat it wol bekend is, is wol te sjen oan it oantal nammen derfoar dy 't yn omgong binne. Al nei 't de streek wêr 't men wennet is der wer in oare namme foar yn swang. hjir ha ik in pear fan dy nammen: ûnkrûd, túch, kjitten, ûnkwea, smoargens en túchguod.
In jier of tsien lyn ha ik al ris in stikje skreaun oer in plantsje dêr 't men ek in protte lêst fan ha kin yn 'e tún. Dêr sit dat kwea fan ûnkwea ek yn: it buormanskwea (knopkruid).
Biologen sizze ek wol: der is gjin ûnkrûd. alle planten binne op him sels moai. De iene hat dit en de oare hat dat bysûnders. Der is altyd wol wat moais oan te sjen.
Men soe sizze kinne: wat we op in bepaald plak net ha wolle neame wy ûnkrûd.
Sa sei Pieter van der Galiën tsjin my: "Skriuw no mar ris in stikje oer hoannepoaten (zevenblad), want ús tún sit der fol mei. Hoe reitsje ik dat kwyt!"
Op him sels is de hoannepoat net in rare plant. Yn juny begjint er te bloeien mei skerms fan witte blomkes. De bloei duorret sa oan septimber / oktober ta. De ûnderste blêden besteane út trije kear trije bledsjes, mar der misse ek hiel faak twa fan dy njoggen bledsjes. En dan binne der noch mar sân. Fandêr de nederlânske namme: zevenblad. De boppeste blêden ha meastal mar trije bledsjes.
Under de grûn sitte fansels de woartels en dy meitsje in hiel protte útrinders, dy 't wer foar nije planten soargje. Dêrtroch kin men it hast net kwytreitsje.
Mei skoffeljen of wjudden slagget it net maklik, want elk lyts stikje dat sitten bliuwt begjint wer op 'en nij.
De Latynske namme is: Aegopodium podagrazia. Dat twadde part hat te meitsjen mei podagra en dat betsjút jicht. Dêr waarden hoannepoaten foarhinne ek tsjin brûkt. Tsjin rimmetyk moast it ek helpe.
Ek de blêden waarden (of wurde?) sean lyk as spinaazje en dus iten as griente. De hoannepoat hat dus ek noch wol goede eigenskappen.
Mar hoe wurde wy dit túch no kwyt! Sa skoffelje dat der gjin grien sprútsje boppe komme kin; dus al skoffelje as men noch neat fan de hoannepoat sjocht, want sûnder griene blêden kinne de woartels net libjen bliuwe.
Mar Piter, de koartste klap is ferhúzje, dan bist der yn ien kear ôf.
It sprekwurd seit ek al dat bestriding in toer is.
Unkrûd fergiet net.
Oeds Hoekstra, Burgum.
