De groenling.
Deze keer wil ik graag iets vertellen over de groenling. In het Frysk: grienfink of flaeksfink en in het Engels: greenfinch. Overwegend groen dus, met knalgeel in vleugel en staart, vooral bij de mannetjes. De vrouwtjes zijn wat fletser van kleur, iets wat normaal is in de vogelwereld. Hoe anders dan bij de mensen..! Een echte zaadeterssnavel, kort, dik en zeer krachtig. Verder ongeveer zo groot als een huismus. In Damwoude is deze vogel geen zeldzaamheid, vooral 's winters bezoekt hij menige voedertafel. Ze zijn verzot op (gepelde) pinda's. Trouwens bij netjes met gepelde pinda's schijnen ze een duidelijke voorkeur te hebben voor rode netjes! Ze hebben veel minder krachtige pootjes dan mezen, dus ze stuntelen nogal, vooral wanneer de netjes bijna leeg zijn. Ander (vogel)zaad wordt trouwens ook niet versmaad. Daarnaast zijn ze vrij snel tam te krijgen en samen met het feit dat ze er nog mooi uitzien ook, maakt hen een geliefde volièrevogel en werden vroeger dan ook veel “gestroopt”. In de zomer zien we de laatste tientallen jaren steeds meer groenlingen. Ze broeden vooral in coniferen of naaldbomen. Ongeveer driekwart van de broedvogels in Nederland broedt dan ook binnen de bebouwde kom, daar waar de meeste coniferen zijn gepland.
Het is van oorsprong een echte "noorderling", die broedt in Scandinavië en Oost-Europa. Een trekvogel die in landen met meer gematigde winters komt overwinteren. Nederland, België en ook Engeland zijn daarbij favoriet. In het voorjaar trekken ze vrij laat weer naar hun broedgebieden. Ik vermoed dat ze dan in één ruk doorvliegen van Nederland naar b.v. midden Noorwegen. Dit baseer ik onder meer op het feit dat ze nog veelvuldig bij ons zijn van midden maart tot eind april. Bovendien blijkt uit mijn (ring)vangsten, dat het lichaamgewicht rond die tijd soms behoorlijk is toegenomen. Normaliter wegen ze rond de 28 gram, zo half april zijn sommigen wel 36/37 gram, dus een toename van eenderde lichaamsgewicht. Vergelijk: je weegt 75 kilo en voordat je op vakantie naar het buitenland gaat, eet je er 25 kilo lichaams-gewicht binnen een paar weken bij. Wanneer dat mocht lukken, zal het daarna een hele kunst zijn om dat overgewicht weer kwijt te raken. De groenlingen verliezen dat extra gewicht gemakkelijk door aan één stuk door te vliegen naar de plaats van bestemming. Dat kost zoveel energie dat ze weer slank in hun broedgebieden arriveren. Dus om die 25 kilo kwijt te raken: zonder stoppen en zonder eten in één keer doorfietsen naar zuid Frankrijk….?
In onze tuin ving ik tot nu toe 2 groenlingen die een Noorse ring droegen. Eén daarvan ving ik op 1 april 1998, de andere op 3 april 2000. De 2de was geringd in september (klaar voor de trek naar het zuiden), de eerste op12 april 1997 (net terug uit het zuiden). Dus duidelijk broedvogels uit Noorwegen die in de eerste week van april nog in Damwoude vertoefden. De vraag is of ze de gehele winter in Nederland zijn geweest of dat ze b.v. in Engeland hebben overwinterd en op doortrek even in Damwoude hebben bijgetankt. Andere door mijzelf geringde vogels vang ik soms meerdere keren tijdens dezelfde winter terug. Zij trekken dus niet verder. Groenlingen zie je in de winter meestal in groepjes. Zomers zie je alleen broedparen. Man en vrouw zijn nooit ver bij elkaar uit de buurt en ze houden via hun kenmerkende geluiden steeds contact. Ze hebben geen gsm'tje nodig. Ook in de winter hoor je ze veel met elkaar communiceren.
De afgelopen paar jaar heb ik zo'n 270 groenlingen in onze tuin geringd. Middels terugvangsten uit voorgaande jaren (winters) lijkt het er op dat zij elke winter in dezelfde omgeving overwinteren. Of dat ook in familieverband gebeurt, wil ik nog eens proberen uit te zoeken. Daarom zou ik graag willen weten waar in Damwoude veel groenlingen zitten. In de winter, zodat ik misschien een flink aantal kan ringen, maar ook in de zomer, zodat ik ook die plaatselijke broedvogels kan ringen en onderzoeken of deze vogels naar elders trekken of dat zij hier ook overwinteren. Ook van de jongen is interessant te weten of deze vogels het volgende jaar hier in de omgeving gaan broeden, of dat zij misschien andere broedgebieden opzoeken. En natuurlijk is de leeftijdsopbouw van deze vogels interessant. In gevangenschap kunnen ze vrij oud worden, maar hoe zit dat in de vrije natuur? Allerlei vragen die ik nog graag wil onderzoeken. Jullie hulp heb ik daarbij nodig en vraag die bij deze. Dus heb je veel groenlingen in je tuin of weet je broedgevallen, graag even een telefoontje of kom even langs. Bij voorbaat dank.
Sowieso is het interessant om alle broedgevallen in onze omgeving eens in kaart te brengen. Het liefst natuurlijk jaarlijks, zodat inzicht wordt verkregen in toe- of afname van deze broedgevallen. Een mooi klusje voor vogel-wachtleden, die dan regelmatig in Fjildpraet de resultaten kunnen publiceren. De groenling, een lief vogeltje, erg zacht in de hand, vrijwel nooit bijtend, maar als ie dat doet dan is dat behoorlijk pijnlijk. Ze willen nog wel eens tegen ramen vliegen. Soms overleven ze dat, nadat ze een uurtje groggy zijn geweest en buiten het bereik van katten zijn gebleven. Let in zulke gevallen even op of ze ook een ringetje dragen. Zo ja, neem dan s.v.p. meteen contact met mij op. De vogel wil ik dan graag zien, zodat ik meer gegevens kan verzamelen. Dat geldt trouwens ook voor alle andere vogelsoorten. Ik wacht de reacties met spanning af.
Harry de Boer (425133).
foto links: de groenling. foto: Adri de Groot.
