Herfst, paddenstoelentijd.
Nu de herfst langzaam zijn intrede doet, begint de natuur zichtbaar te veranderen. De bladeren aan de bomen verkleuren, de eerste eikels en kastanjes liggen op de grond en er zijn weer paddenstoelen.
Want die zijn onlosmakelijk verbonden met de herfst.
Houd je van paddenstoelen? Dan is de herfst vast je lievelingsseizoen. In de herfst zie je overal paddenstoelen in het bos. Ze zijn er in verschillende soorten en maten, geuren en kleuren. Er zijn grote paddenstoelen en piepkleine, ronde en platte, vuurrode en spierwitte.
Sommige paddenstoelen ruiken lekker, andere stinken. Er zijn paddenstoelen die je kunt eten. En er zijn paddenstoelen die zeer giftig zijn.
Dat veel mensen paddenstoelen associëren met de herfst is niet zo heel gek. Paddenstoelen leven van de afbraak van levend en dood materiaal. In de herfst is er veel afbreekbaar materiaal beschikbaar in de vorm van gevallen bladeren en daarom zie je dan veel paddenstoelen onder bomen.
Maar er zijn ook paddenstoelen die in graslanden voorkomen en weer andere soorten parasiteren bijvoorbeeld op bomen.
De vliegenzwam is ongetwijfeld de meest bekende paddenstoel. En komt ook bijna overal in Nederland voor: in wegbermen, natuurgebieden en soms zelfs in parken en tuinen.
Er zijn meerdere soorten paddenstoelen die niet zo kieskeurig zijn wat betreft de groeiplaats. We komen ze vaak overal tegen.
Wat is een paddenstoel?
Paddenstoelen of zwammen behoren tot het schimmelrijk. Het zijn de vruchtlichamen van een, meestal voor het blote oog onzichtbare zwamvlok (mycelium) die zich in de grond of het substraat (bijv. hout, afgevallen blad, mest, dode insecten, veren, enz.) bevindt.
Paddenstoelen leiden een groot deel van hun leven een verborgen bestaan. Als de omstandigheden gunstig zijn, komen paddenstoelen tevoorschijn, die de sporen verspreiden en zo voor de voortplanting en verspreiding zorgen. Natuurlijk denkt iedereen hierbij aan de herfst, als de blaadjes gaan vallen en het voldoende heeft geregend.
Er zijn echter ook paddenstoelen die in andere jaargetijden tevoorschijn komen, bijvoorbeeld in het voorjaar.
Tot het schimmelrijk behoren ook de schimmels die geen vruchtlichamen maken. Deze kennen we bijvoorbeeld als de schimmel op brood, kaas en andere voedingsproducten.
Je kunt drie groepen paddenstoelen onderscheiden op grond van hun leefwijze:Buisjeszwammen, plaatjeszwammen en stuifzwammen
De sporen van paddenstoelen bevinden zich onder de hoed. Soms zitten ze in kleine gaatjes. Paddenstoelen die dat hebben noem je buisjeszwammen. Andere paddenstoelen zijn geribbeld onder hun hoed. De sporen zitten dan tussen de ribbels. Deze paddenstoelen noem je plaatjeszwammen.
Samenwerkers (Symbionten).
Deze paddenstoelen leven samen met een plant, of soms ook een dier, waarbij ze beiden voordeel hebben. Een belangrijke groep hierbij zijn de mycorrhiza paddenstoelen die met bomen samenleven.
Jacob Bijlsma.
foto links: het judasoor.
