Het Schrijvertje.
Kenmerken
Staalblauw kevertje (ongeveer 7 mm) , dat rondjes draait op vijvers en sloten. Gebruikt daarvoor het tweede en derde paar poten, die afgeplat zijn en bedekt met haren. De antennen zijn kort en knotsvormig.
Aan weerszijden van de kop bevinden zich twee paar ogen. Ze kunnen goed vliegen.
De meest opvallende eigenschap van schrijvertje is hun vermogen om als kleine speedbootjes razendsnelle rondjes te draaien, zonder dat de dieren met elkaar in botsing komen, terwijl ze toch in groepjes van 10 tot 30 dieren bijeen zwemmen.
Ze drijven niet op de oppervlaktefilm van het water, als bijvoorbeeld een schaatsenrijder. Slechts de glanzende bovenzijde van het lichaam is waterafstotend en blijft droog; de onderzijde van het lichaam en de poten worden daarentegen wél nat.
De antennen worden precies in de oppervlaktefilm van het water gehouden; men neemt aan dat de kevers hiermee veranderingen in de kromming van de waterspiegel kunnen registreren.
Dit zou de kevers in staat stellen om elkaar bij het zwemmen te ontwijken. Rondom elk dier is er namelijk een klein kuiltje in de waterfilm, terwijl de dieren bij het zwemmen een miniatuur boeggolfje voor zich uit stuwen. De twee paar poten die voor de voortbeweging dienen, zijn hiertoe wel uitstekend uitgerust.
Bij de slag naar achteren staan de stijve haren wijduit, zodat het dier met kracht vooruit wordt gestuwd. Bij de slag naar voren worden de haren als een waaier samengevouwen, om geen onnodige weerstand te geven.
Biotoop
Plassen, sloten en vijvers, bij voorkeur stilstaand of zachtstromend water.
Paartijd
In het voorjaar worden eitjes afgezet op ondergedoken planten. In juli komen de larven het water uit en spinnen zich in. In augustus komen de kevers uit de poppen.
Voedsel
Kleine insecten, die in het water vallen.
HET SCHRIJVERKE
O Krinklende winklende waterding
met 't zwarte kabotseken aan,
wat zien ik toch geren uw kopke flink
al schrijven op 't waterke gaan!
Gij leeft en gij roert en gij loopt zo snel,
al zie 'k u noch arrem noch been;
gij wendt en gij weet uwen weg zo wel,
al zie 'k u geen ooge, geen één.
Wat waart, of wat zijt, of wat zult gij zijn?
Verklaar het en zeg het mij, toe!
Wat zijt gij toch, blinkende knopke fijn,
dat nimmer van schrijven zijt moe?
Gij loopt over 't spegelend water klaar,
en 't water niet meer en verroert
dan of het een gladdige windtje waar,
dat stille over 't waterke voert.
o Schrijverkes, schrijverkes, zegt mij dan, -
met twintigen zijt gij en meer,
en is er geen een die 't mij zeggen kan: -
Wat schrijft en wat schrijft gij zo zeer?
Gij schrijft, en 't en staat in het water niet,
gij schrijft, en 't is uit en 't is weg;
geen christen en weet er wat dat bediedt:
och, schrijverke, zeg het mij, zeg!
Zijn 't visselkes daar ge van schrijven moet?
Zijn 't kruidekes daar ge van schrijft?
Zijn 't keikes of bladtjes of blomkes zoet,
of 't water, waarop dat ge drijft?
Zijn 't vogelkes, kwietlende klachtgepiep,
of is 'et het blauwe gewelf,
dat onder en boven u blinkt, zoo diep,
of is het u, schrijverken zelf?
En t krinklende winklende waterding,
met 't zwarte kapoteken aan,
het stelde en het rechtte zijne oorkes flink,
en 't bleef daar een stondeke staan:
"Wij schrijven," zoo sprak het, "al krinklen af
het gene onze Meester, weleer,
ons makend en leerend, te schrijven gaf,
één lesse, niet min nochte meer;
wij schrijven, en kunt gij die lesse toch
niet lezen, en zijt gij zo bot?
Wij schrijven, herschrijven en schrijven nog,
den heiligen Name van God!”
Guido Gezelle
foto links: het schrijvertje.
