Swanneblom en Giele Plomp (waterlelie en gele plomp).
Wy geane no ris efkes nei it wetterlân. Op it wetter kinne wy dêr de pompeblêden fine, en dêr tusken de wite blommen fan de Swanneblom en de giele blommen fan de Plomp.
De Swanneblom hat tige grutte blommen. Oan 'e bûtenkant sitte fjouwer griene tsjelkblêden (kelkbladeren), dy 't oan 'e binnenkant wyt binne. Dan komme in hiel protte kroanblêden.
Dy kroanblêden wurde nei it midden ta smeller en smeller en geane op 't lêst oer yn blomstêfkes (meeldraden). Earst in wyt blêdsje mei in moalknop (helmknop). Op 't lêst smelle stâltsjes mei twa moalknoppen en dan yn it midden de stamper.
De stamper wurdt de frucht, dy 't ûnder wetter ryp wurdt. As er ryp is sinkt er nei de boaiem, dan barst er iepen en de siedden begjinne te driuwen. Sa wurde de Swanneblommen ferspraat.
Ûnder yn 'e modder sit in tsjûke tûgel (wortelstok), om te soargjen dat de tûgel ek lucht kriget sitte der yn 'e rûne blêdstâlen luchtkanalen. Faak fjouwer grutte en in stik of wat lytse.
De Giele Plomp hat ek fan dy luchtkanalen. Yn 'e trijekante blêdstâlen sitte in hiel protte lytse kanaaltsjes. De blom fan 'e Giele Plomp is folle lytser. Oan 'e bûtenkant sitte fiif giele tsjelkblêden.
Dan nei it midden ta in protte lytse, glimmende, stive kroanblêdsjes en yn 't midden de stamper.
De frucht fan 'e Giele Plomp driuwt in skoft; ferrottet en dan komme de siedden der út. Ek as der gjin blommen binne, kin men de blêden fan 'e Swanneblom en de Giele Plomp wol útelkoar hâlde.
De blêden fan de Swanneblom binne rûn, dy fan de Plomp binne in bytsje puntich.
As men sa nei de blêden sjocht kin men ek sjen dat in protte bisten de blêden brûke as foer. Der binne hiel wat oanfretten blêden bij.
Oeds Hoekstra, Burgum.
foto links: de swanneblom. foto: Jacoba Wassenberg.
