Kikkers.
Wat is een kikker:
Een kikker is een amfibie. Een amfibie is een diersoort dat zowel op het land als in het water leeft.
Een kikker heeft geen staart, geen vacht, veren of schubben en geen nek. Wel heeft hij een grote kop met grote ogen zodat hij zijn prooi goed en zijn vijanden op tijd kan zien.
Soorten kikkers:
Er zijn wel 2800 soorten kikkers. In Nederland zijn de meest voorkomende kikkers de groene kikker en bruine kikker. Andere in Nederland voorkomende kikkers zijn verder nog de heikikker en de boomkikker. De heikikker komt niet zo vaak meer voor( ook in de Houtwiel) en de boomkikker leeft in het zuiden van Nederland.
De bruine kikker, de groene kikker en de heikikker:
De bruine kikker is bruin met vlekken en woont vaak een eindje van het water vandaan. De heikikker lijkt veel op de bruine kikker alleen is hij kleiner en komt hij echt alleen naar het water om te paren. Allebei de kikkersoorten kunnen niet zo hard kwaken.
De groene kikker is groen en leeft vaak dichtbij het water. Deze kikker kwaakt heel hard, veel harder dan de bruine kikker of heikikker.
De paring:
De paartijd van een kikker is in het vroege voorjaar, april - mei. In deze tijd komt het mannetje's kikkertje vaak als eerste uit zijn winterslaap te voorschijn. Hij gaat op pad naar de plas. Als hij bij de plas is aangekomen, begint hij te kwaken.
Andere mannetje's kikkertjes vallen bij. Het is net een koor van kwakertjes. Hij kwaakt om de vrouwtje's kikkertjes naar de plas te lokken voor de paring.
Het vrouwtje komt een paar dagen later uit haar winterslaap. Als zij wakker wordt gaat ze meteen het water in. Als zij het water in komt, klinkt het gekwaak van de mannetjes harder op en als zij dan een mannetje voorbij gaat, klautert het mannetje op haar rug en pakt haar met zijn voorpootjes stevig vast onder haar okseltjes.
Hij laat haar dan voorlopig niet meer los. Boven op elkaar dobberen zij een tijdje in het water rond. Dan maken ze een koprol en zet het vrouwtje haar eitjes af. Het mannetje bevrucht de eitjes meteen. Hij spuit zijn zaad over de eitjes heen.
Soms houdt een kikkertje haar eitjes bij zich, maar meestal zet ze de eitjes af in het water. Dat hangt af van het soort kikker. De meeste vrouwtjes zetten ongeveer 2500 eitjes af.
Deze klont eitjes noemen we kikkerdril omdat elk eitje is ingepakt in een doorzichtig geleiomhulsel en het heel drillerig eruit ziet.
Deze eitjes zijn zo ingepakt om ze te beschermen tegen beschadiging. Tegelijkertijd werkt het dril ook als een soort lens, waardoor de zon-newarmte op het groeiende eitje geconcentreerd wordt.
Dit is heel belangrijk want het vrouwtje zorgt verder niet meer voor haar eitjes. Ook het mannetje is na de paring meteen verdwenen. Zij verlaten de plas om de zomer op het land door te brengen.
Wel probeert het vrouwtje haar eitjes op een zo veilig mogelijke plaats achter te laten waar veel zon komt.
De metamorfose:
Metamorfose betekent letterlijk gedaanteverandering en dus de metamorfose van een kikker is de ontwikkeling van eerst een eitje tot een kikkervisje, en dan van kikkervisje tot een kikker.
Hoelang het duurt voor een kikkervisje uit het eitje komt, hangt vooral af van de temperatuur van het water. Als het water warm is, dus als het al vroeg in het jaar mooi weer is, komen de eitjes sneller uit, maar gemiddeld duurt het ongeveer 3 weken.
Als een kikkervisje na ongeveer 3 weken uit zijn eitje komt, is het natuurlijk nog heel klein. Het is dan meer een larfje dan een visje. Het heeft alleen nog maar een zuignapje, waarmee het zich vastzuigt aan een waterplant of aan het dril waar hij uit gekomen is.
Een paar dagen later wordt het meer een visje en krijgt het een mondje en oogjes en het staartje is dan ook sterk genoeg om te zwemmen. Het visje eet alleen maar algen die hij met zijn scherpe tandjes van e waterplanten schrapt.
Langzaam verandert de vorm van het kikkervisje. Het kikkervisje krijgt eerst achterpootjes, dan voorpootjes. Als laatste krijgt het een kortere darm en vervangen longetjes zijn kieuwen. Ook verdwijnt zijn staartje.
Dan is het plantetertje een vleesetertje geworden. Het kikkertje moet nu steeds naar het wateroppervlak om adem te halen, omdat hij geen kieuwen meer heeft om onder water adem te halen. Een paar dagen later gaan de kikkertjes op het land wonen.
Wat eten kikkers:
Een volwassen kikker is een vleeseter. Hij eet allerlei verschillende soorten insecten, spinnen, slakken en kleine zoogdieren. De kikker slikt zijn prooi in een keer door, ook eet een kikker zijn kleinere soortgenoten op.
Een kikkervisje eet alleen maar algen en is dus een planteneter.
Jacob Bijlsma, Broeksterwoude.
foto links: de heikikker. foto: Alexander Manhaeghe.
