Boomvogels.
Boomkruiper en boomklever.
We hebben vele soorten vogels in onze omgeving. Deze soorten worden vaak onderverdeeld in b.v. watervogels, weidevogels, roofvogels, zangvogels, etc. Maar eigenlijk nooit hoor je de term “boomvogels”.
Toch zit een groot deel van onze vogels regelmatig in bomen of struiken. Een aantal vogels draagt zelfs boom in zijn naam; boomvalk, boompieper en boomleeuwerik. Dan zijn er nog twee: de boomklever en de boomkruiper. Deze twee soorten worden nogal eens qua naam verwisseld, hoewel ze toch heel veel verschillen.
Boomklevers zie je vaak schoksgewijs bij boomstammen opgaan, maar ook net zo snel omlaag gaan, met de kop naar beneden. De blauwgrijze bovenkant, effen bruine flanken en een donkere oogstreep kleuren deze soort. Verder een krachtige rechte snavel. Ongeveer zo groot als een huismus en rond 25 gram zwaar.
Boomkruipers zijn veel kleiner, hebben een duidelijk gebogen snavel, een lichtgrijze onderkant en zijn van boven bruin met vlekjes. Altijd van onder naar boven langs de boomstammen en daarbij steunend op zijn staart. Hooguit 10 gram wegend, vergelijkbaar met een winterkoninkje.
Boomklevers steunen niet op hun staartveren, de staart ziet er dan ook “gewoon” uit. De staart van de boomkruiper is net als die van spechten, met enorm sterke schachten en hard aanvoelend. De boomklever heeft weer erg sterke klauwtjes.
Omdat de boomkruiper bijna dezelfde kleur heeft als de meeste boomstammen, valt dit vogeltje nauwelijks op. Toch komen ze hier bij ons vrij algemeen voor. Hun nestjes zitten soms in kieren en naden van huizen en ze zijn dan ook in tuinen aanwezig om voedsel te zoeken.
Boomklevers waren vroeger alleen in parken en oude bossen te vinden. Daar bouwden ze hun nest vaak in oude spechtennesten in oude eiken en beuken, vandaar ook de Fries naam: Blauspjocht. De ingang van die nesten metselen ze zo dicht met leem, dat ze er zelf nog net doorheen kunnen.
Deze soort heeft het de laatste jaren erg goed gedaan en komt hier nu ook regelmatig voor. Op de begraafplaats, waar ook oude beuken staan, zijn ze al jaren aanwezig, maar de laatste jaren zijn ze ook in het Fermanjebosk en Geastmerbosk te vinden.
Verschillende broedgevallen zijn daar geweest in de nestkasten (van onze Broedzorg-mannen) van onze vogelwacht. De laatste winters kreeg ik diverse meldingen van boomklevers die van pinda’s aten of bij voederhuisjes te zien waren.
Boomkruipers komen niet bij voederhuisjes, zij eten uitsluitend insecten en larfjes. Wel sluiten ze zich in de herfst vaak aan bij groepjes mezen en zwerven dan rond. Boomklevers blijven eigenlijk altijd dicht bij hun territorium.
Tot nu toe ving en ringde ik slechts 6 boomklevers in onze tuin, tegenover 130 boomkruipers. Eén van die boomklevers werd op de begraafplaats in Damwâld dood gevonden. Van de geringde boomkruipers werd er eentje in Wâterswâld gevonden en eentje in Damwâld.
Wel regelmatig vang ik eigen geringde boomkruipers terug, soms jaren achter elkaar. Die blijven hun broedgebied dus trouw.
Gelukkig wonen wij hier in een zeer boomrijke omgeving. Mooi groen en lekker beschut. Toch zijn ook in de Wâlden mensen te vinden die niet zo van bomen houden. Ongewenste schaduw, veel bladeren in de herfst en dan ook nog moeten snoeien, ja dat is allemaal wel heel erg lastig.. Misschien kunnen deze mensen verhuizen naar de kleistreek, waar slechts hier en daar een boom te zien is. Geen overlast van bomen meer, maar dan ook geen boomkruipers of klevers meer in de tuin. En dat is wel een gemis, tenminste voor vogelliefhebbers, want beide soorten laten zich vanuit de luie stoel in de kamer, prachtig bekijken op de boomstammen in de tuin of in de straat. Loodrecht naar boven en loodrecht naar beneden, zonder te vallen. Echte boomvogels!
Harry de Boer
